BİLİMFİLİ PODCAST #11: %10 Efsanesi. Gerçekte Beynimizin Ne Kadarını Kullanıyoruz?

Beyni anlama yolunda büyük adımlar atmış olsak da hâlâ çözülemeyen büyük sırlar var. Az bilginin tehlikeli olabileceği söylenir; beyinle ilgili efsanelerin artmasına sebep olan da bu galeyan ve bilgisizlik ortamıdır. Beyin efsaneleri ifadesiyle, beyin ve beyinle ilgili, bazılarının gerçekliği toplumun geniş kesimleri tarafından sorgulanmadan kabul edilerek gündelik konuşmalara yerleşmiş hikâyelerden ve yanlış kanılardan söz ediyoruz. Etrafta çok sayıda yanlış kavram uçuşurken gerçek nörobilimi beyin mitolojisinden ya da bir bilim blog yazarının dediği gibi nöro-abartılar, nöro-anlamsızlıklar, nöro-palavra ya da nöro-saçmalık olarak bilinen nöro-zırvalardan ayırt etmek gittikçe zorlaşıyor. Nöro-liderlikten tutun da, nöro-kuantuma kadar aklınıza gelebilecek her faaliyetin önüne “nöro” önekini getirerek beyin bilimi modasını sermayeye dönüştürmeye çalışanlar, kişisel gelişim propagandalarının kafa karıştırıcı bir karışımını yayıyor. * Gelecek nesilleri eğiten insanlar bile beyin efsaneleriyle ayartılabiliyorsa, toplumun nöro-palavrayla gerçek nörobilim arasındaki farkı anlaması için daha fazla uğraşmamız gerekecek. Bazı efsanelerin modası geçer ya da sadece popüler inanışın sınırlarında var olurlar. Ama bazıları da çarpıcı biçimde zombi benzeri kalıcılık gösterir, bilime rağmen yayılmaya devam eder. Bazı klasik efsanelerin dayanıklılığı ise baştan çıkarıcı cazibelerini de destekler, doğru olmuş olsalar harika olabilecek olguları göklere çıkarırlar. Bir düşünsenize; beyninizin %10’unu kullanıyorsunuz ve geride keşfedilmeyi bekleyen %90’lık bir alan var. Yüzde 10’unu kullandığınız beyninizle yapabildikleriniz bunlarken, tamamını kullandığınızda neler yapamazsınız ki? Duvarların ardını görmek, insanların düşüncelerini okuyabilmek, zihninizle nesneleri hareket ettirmek, vb. aklınıza gelebilecek daha bir sürü psişik yetenek… Oldukça cezbedici geliyor değil mi? Beyninizin tamamını kullanmayı vaat eden çok pahalı eğitimler, seminerler, çok satan kitaplar, kişisel gelişim zırvaları… Hepsinin hedefindeki; beyniniz değil, cüzdanınızdır. Bu yayınımızda beynimizin %10’unu kullandığımızı ileri süren popüler ve yaygın efsaneyi ele aldık. Efsanenin geçmişi, ortaya çıkışı ve hakikat üzerine konuştuk. Keyifli dinlemeler...